W zbiorach Muzeum Historycznego Miasta Krakowa znajduje się niewielka plakietka z popiersiem generała Karla von Kuka.

Liczy ona 6,4 cm wysokości oraz 4 cm szerokości.

Ta jednostronna, prostokątna plakietka została wykonana z brązu w 1916 r. przez znanego medaliera pochodzenia czeskiego Karela Korschanna (1872 - 1943), artysty związanego z morawskim Brnem.

Na plakietce widnieje popiersie Karla von Kuka, komendanta Twierdzy Kraków w latach 1912 - 1916.

Mężczyzna został ujęty z profilu, w mundurze generała austriackiego, z licznymi orderami.

U dołu widnieje napis: ''Feldzeusmeister /Karl Kuk/Festungkommandant v. Krakau''.

Po prawej stronie nad napisem znajduje się nazwisko medaliera: K. Korschann.

Po lewej stronie u dołu widoczna jest data 1914/1915.

Kim był przedstawiony na plakietce wojskowy?

Karl Wilhelm Eligius von Kuk, ps. Karl Willen urodził się 1 grudnia 1853 r. w Trieście, jego ojciec był urzędnikiem rachunkowym w c.k. marynarce wojennej.

Młody Kuk ukończył wojskową szkołę techniczną w Mährisch Weißkirchen (dzisiaj Hranice na Morawach), następnie w latach 1872 - 1876 Technisches Miltaerakademie (Wojskową Akademię Techiczną) w Wiedniu.

Po odbyciu studiów akademickich służył w jednostkach inżynieryjnych c.k. armii.

1 września 1876 r. awansował na porucznika.

W 1878 r. jako oficer wojsk inżynieryjnych uczestniczył w okupacji Bośni i Hercegowiny, otrzymał wówczas medal za wybitną służbę wojskową Signum Laudis (Znak Zasługi) oraz awans na nadporucznika.

W latach 1878 - 1883 pełnił służbę w Brixen (wł. Bressanone) w pobliżu Bolano w Południowym Tyrolu (Górna Adyga), tworząc plany miejscowych umocnień.

W latach 1881 - 1883 Kuk ukończył wyższy kurs inżynierii w Wiedniu, w latach 1883 - 1884 służył w Trydencie, uczestniczył wówczas w budowie potężnych fortyfikacji Corno w Lardaro.

Następnie w latach 1884 - 1886 pełnił służbę w sztabie wojsk inżynieryjnych.

1 maja 1866 r. otrzymał awans na kapitana oraz przydział do 2 pułku inżynieryjnego.

W latach 1889 - 1895 służył ponownie w sztabie wojsk inżynieryjnych, pracował także w technicznym komitecie wojskowym.

W pierwszej połowie lat 90. XIX w. był redaktorem specjalistycznego biuletynu poświęconego wiedzy z dziedziny artylerii i inżynierii wojskowej ''Mitteilungen über Gegenstände des Artillerie - und Geniewesens''.

W 1893 r. jako referent wojskowych spraw technicznych uczestniczył w wystawie międzynarodowej w Chicago.

W 1895 r. został awansowany na majora, w latach 1895 - 1896 był szefem wojsk inżynieryjnych w Mostarze, jednocześnie wykładał zagadnienia z dziedziny fortyfikacji i sztuki oblężniczej w Akademii Wojskowej w Wiedniu.

W 1897 r. został awansowany na podpułkownika, a w latach 1898 - 1902 pozostawał w sztabie 43 pułku piechoty.

W 1902 r. otrzymał awans na stopień pułkownika, w latach 1902 - 1906 był dowódcą pułku kolejowo - telegraficznego, przekształcił tę jednostkę w nowoczesną formację, następnie dowodził 72. brygadą piechoty w Agram (Zagrzeb).

30 kwietnia 1907 r. w wieku 53 lat został generałem majorem, czyli generałem brygady.

W latach 1908 - 1909 był komendantem twierdzy Peterwardein (Petrovaradin) w Serbii, zwanej ''Gibraltarem Dunaju'', następnie w latach 1909 - 1912 twierdzy Komarom na Węgrzech.

28 kwietnia 1911 r. Kuk awansował na stopień Feldmarschalleutnant, czyli generała dywizji.

W opinii o nim arcyksiążę Fryderyk Habsburg (1856 - 1936), generalny inspektor armii Austro - Węgier, jej głównodowodzący w latach 1914 - 1916 napisał: ''[Kuk] Odpowiedni wybornie, zdatny wyśmienicie dla wysokiego stanowiska, i dla wysokiej rangi''.

Od 1912 r. Kuk był komendantem jednej z najpotężniejszych twierdz monarchii austro - węgierskiej - Twierdzy Kraków.

Jej komendantura mieściła się wówczas przy ul. Grodzkiej 57, następnie przy pl. św. Marii Magdaleny 2.

Szefem sztabu Kuka w Krakowie był major Stanisław Szeptycki, póżniejszy zasłużony generał wojsk austriackich i polskich.

Kuk odegrał istotną rolę w przygotowaniu Krakowa jesienią 1914 r. do odparcia ofensywy wojsk rosyjskich.

Zdobycie miasta dla Rosjan mogło mieć przełomowe znaczenie, gdyż otwierało front działań wojennych w dwóch niezwykle ważnych kierunkach, tj. Górnego Śląska oraz Moraw i Wiednia.

W drugiej połowie listopada 1914 r. wojska rosyjskie powstrzymano na północ Krakowa, natomiast 3. Armia Rosyjska generała Radko Dimitriewa (1859 - 1918), działająca na południe od Wisły, dotarła na początku grudnia na przedpola Krakowa.

Prawie cała załoga twierdzy krakowskiej została skoncentrowana na linii obrony Prokocim - Piaski - Kosocice - Rajsko, działając w oparciu o forty w Kosocicach i Rajsku.

6 grudnia 1914 r. generał Kuk zarządził kontratak, walki toczyły się o wzgórze Kaim w pobliżu Bieżanowa, wkrótce potem Rosjanie wycofali się spod Krakowa.

15 lutego 1915 r. Kuk w dowód zasług został awansowany na stopień Feldzeugmeister (generała broni).

6 grudnia 1915 r., w pierwszą rocznicę odparcia wojsk rosyjskich spod Krakowa, w obecności gen. Kuka, biskupa krakowskiego księcia Adama Stefana Sapiehy, prezydenta miasta Juliusza Leo uroczyście odsłonięto obelisk pamiątkowy na wzgórzu Kaim.

21 kwietnia 1916 r. Kuk został mianowany generałem - gubernatorem wojskowej okupacji austro - węgierskiej w Królestwie Polskim z siedzibą w Lublinie.

Podczas pełnienia przez niego urzędu doszło do znacznego rozszerzenia uprawnień cywilnych struktur zarówno szczebla centralnego, jak i powiatowego.

Nastąpiła stopniowa polonizacja urzędów cywilnych na terenie austro - węgierskiej części Królestwa.

W stosunku do Polaków gubernator Kuk wykazywał dobrą wolę i życzliwość, uzyskując znaczną przychylność społeczną miejscowej ludności.

Popierał idee tworzenia polskich formacji wojskowych.

Generał Karl Kuk był zdolnym specjalistą w dziedzinie inżynierii wojskowej, w szczególności budowy fortyfikacji.

Tematyce tej poświęcił wiele publikacji naukowych.

Interesował się literaturą piękną, był autorem opracowania o ''Fauście'' Wolfganga Goethego.

Pasjonował się także zagadnieniami związanymi z architekturą Wiednia.

Tekst: Piotr Tymczak
Źródło: ''Dziennik Polski'' z dnia 14 lutego 2009 r.