31 pażdziernika 1918 roku Kraków jako pierwsze polskie miasto odzyskało niepodległość.

Od tej chwili mija właśnie 91 lat.

W południe na Rynku Głównym uroczystość rozpoczęła się zmianą warty honorowej w wykonaniu Historycznego Oddziału 13. Galicyjskiego Pułku Piechoty ''Krakowskie Dzieci'' i Straży Miejskiej przed Wieżą Ratuszową, pod tablicą upamiętniającą wyzwolenie Krakowa spod zaborczej władzy austriackiej.

Zmiana warty nawiązuje do pokojowego przejęcia władzy przez polskich żołnierzy, ubranych jeszcze w austriackie mundury, która nastąpiła przez zajęcie odwachu pod Wieżą Ratuszową.

- Jestem dumny, szczęśliwy i wzruszony, że mogą brać udział w tej uroczystości - powiedział Piotr Iwaszko, syn porucznika Ludwika Iwaszki, drugiego obok Antoniego Stawarza bohatera z 31 pażdziernika 1918 r.

To właśnie Iwaszko poprowadził jeden z oddziałów z koszar w Podgórzu przez most na Wiśle do Rynku.

Wczoraj na Rynku odbyło się się także ślubowanie nowo przyjętych strażników miejskich oraz uczniów klas pierwszych krakowskich gimnazjów.

O godz. 13 tradycyjnie rozpoczął się bieg o szablę Antoniego Stawarza, w którym bierze udział młodzież z najstarszych krakowskich liceów.

Kapitan Antoni Stawarz był pierwszym oficerem armii austriackiej narodowości polskiej, który w 1918 roku wypowiedział posłuszeństwo Wiedniowi.

''KRAKOWSKIE DZIECI'' Z ZABORCZYM ORŁEM: Historyczny Oddział 13. Galicyjskiego Pułku Piechoty ''Krakowskie Dzieci'' co roku bierze udział w symbolicznej zmianie warty pod Ratuszem.

- Spełniamy swój obowiązek - mówi Marek Zdziarski, komendant oddziału.

Obecnie jest ich siedemnastu, mają od 30 lat wzywż.

Każdy z panów jest ubrany w historyczny austriacki mundur, który składa się z granatowej bluzy z malinowymi mankietami i złotymi guzikami, turkusowych spodni z malinowym lampasem, płaszcza, białych rękawiczek oraz szabli.

Na głowie noszą czako (wysoka czapa wojskowa) ze złotym orłem austriackim i inicjałami Franciszka Józefa I.

Oddział 13. Galicyjskiego Pułku Piechoty skupiał wielu Polaków.

- Podobno co drugi miał na imię Stanisław, dlatego mówią na nas także Staszki.

Na znak, że jesteśmy Polakami, po symbolicznej zmianie warty przypinamy do mundurów biało - czerwone kokardki - wyjaśnia Marek Zdziarski, komendant oddziału, który prócz tego interesuje się numizmatyką i białą bronią.

Jest także malarzem i rzeżbiarzem amatorem.

Każdy z członków historycznego oddziału ma kilka hobby.

Andrzej Romański kolekcjonuje m. in. odznaki i widokówki.

- Mieszkam w Podgórzu, w którym działali porucznicy Antoni Stawarz i Ludwik Iwaszko.

Interesuję się historią i dzielnicą, z której się wywodzę - mówi Andrzej Romański, należący ponadto do Związku Spadochroniarzy Polskich i rady seniorów TS Wisły.

Na tradycję i rodzinę, która wywodzi się z Podgórza, powołuje się także Antoni Wołek, żołnierz historycznego oddziału a oprócz tego malarz - szopkarz.

Najmłodszym członkiem jest trzydziestolatek Zbigniew Zdziarski.

- Chcę brać udział w ważnych wydarzeniach patriotycznych - wyjaśnia swoje uczestnictwo.

Historyczny Oddział 13. Galicyjskiego Pułku Piechoty ''Krakowskie Dzieci'' powstał w 1997 roku z inicjatywy studenta Politechniki Krakowskiej Marcina Słomskiego.

Od samego początku związany jest z Krakowskim Klubem Kolekcjonerów.

Tekst: (PP)
Zdjęcie: Anna Kaczmarz
Źródło: ''Dziennik Polski'' z dnia 31 pażdziernika 2009 r.